Araç Diferansiyel Arızası Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Araç Diferansiyel Arızası Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Araç diferansiyel bozukluğunun anlaşılması güç aktarma oranı olarak da bilinen diferansiyelin kontrol edilmesi ile olur. Bu organ araçta moment artışını ve araç viraj dengesini sağlamaktadır. Araç diferansiyel bozukluğu olması halinde araç viraj alırken denge sağlayamaz. Doğru şekilde çalışan diferansiyel motordan gelen hareketten sonra debriyaj ve vites kutusundan geçer daha sonra diferansiyele gelir. Diferansiyele gelen hareket, akslara aktarılır. Aktarım en son tekerleklere iletilmektedir. Diferansiyele gelen hareket şaftlar ile sağlanır.
Araçta Diferansiyellerinin Görevi Nedir?
Diferansiyellerin görevi olarak ilk bata viraj dengesi söylenebilir. Araç viraja girmeye başladığında iç tekerlekler dış tarafta bulunan tekerleklere göre daha hızlı dönmeye başlar. Sürtünme meydana gelir. Bu sürtünme sayesinde araç virajlarda savrulmadan doğru şekilde yol alır. Araç diferansiyel bozukluğu olan araçlar için virajların tehlikeli olmasının sebebi budur. Vites kutusundan geçen diferansiyel, şaft aracılığı ile hareketin yavaşlatılmasını sağlar. Bu sayede moment artmış olur. Eğer araç önden çekişli ise, aracın hareket yönü değişir. Eğer araç arkadan çekiçli ise vites kutusundan gelen hareket aracın hareketinin 90 derece kırılmasına neden olur. Bu hareketlerin tümü aksların yardımı ile tekerleklere ulaştırılır.
Araçta Diferansiyellerinin Parçaları Nelerdir?
Diferansiyellerin parçaları arabanın çekiş türüne göre sınıflandırılmaktadır. Önden çekişli ve arkadan çekişli olarak sınıflandırılabilecek bu iki tür, temelinde aynı mantığa dayanır ve aralarında büyük bir fark yoktur. Diferansiyeli oluşturan temel parçalar arasında:
- Diferansiyel dişli kutusu ve muhafazası,
- Yağ doldurma tapası,
- Ayna dişlisi,
- Pinyon dişlisi,
- 2 tane aks dişlisi,
- 4 tane istavroz dişlisi yer alır.
Standart Araç Diferansiyelleri
Standart araç diferansiyelleri olan bir araçta, yolların kaygan olduğu zamanlarda patinaja geçen bir arabanın kontrolü oldukça zordur. Tekerlek yerde sabit kalır ve bu sırada tekerleğe moment aktarımı yapılmaz. Bu nedenle dişli kutu, tekerleğin patinaj yapmasına devam etmesine neden olur. Aracın ağırlığı normalden fazla ise bu durum sorunlara neden olabilir. Bu diferansiyele sahip araçların kaza yapma olasılığı yüksektir. Araç kontrolü zordur. Tekerlekler çok çabuk aşınma yapar.
Kontrollü Diferansiyeller
Kontrollü diferansiyeller sayesinde aracın kaza yapma şansı düşürülebilir ve tekerleklerin kısa sürede aşınmasının önüne geçilmiş olur. Diferansiyelin kontrollü olması için, bir istavroz mili yerine 2 tane istavroz mili tercih edilir. Bunun yanı sıra dört istavroz dişlisi eklenir. Bu miller birbirini kesmekle görevli olup, birbirinden ayrı çalışıyor olduklarından sorun yaşanmaz. Konik kavrama sisteminin kullanılması patinaj halinde kontrolü sağlar. Bu tür genellikle otomobiller için tercih edilmektedir.
Yine kontrollü diferansiyeller sınıfına dahil edebileceğimiz kayma yapmayan diferansiyeller bulunur. Kendi içinde bu grup no spin ve tork moment olmak üzere iki farklı grupta toplanabilir. Ağır olan iş makinelerinde ve hafriyat kamyonlarında genellikle bu sistem tercih edilir.
Virajlarda Diferansiyelden Gelen Ses Arızası
Diferansiyelden gelen ses bozukluğu sık karşılaşılan bir diferansiyel bozukluğudur. Bilindiği üzere araç döndüğü zaman aks ve istavroz dişlileri çalışmaya başlar. Aracın dönüşü sırasında bu sesi duyuyorsanız bu dişliler deforme olmuş ve hatta kırılmış olabilir. Bu bozukluğun giderilmesi için araç diferansiyellerinin kontrol edilmesi ve gerekli olması halinde değiştirilmesi gerekmektedir.
Diferansiyelden Gelen Kaçak Yağ Arızası
Diferansiyelden gelen yağların farklı sebepleri olabilir. Bu sebepleri 3 farklı başlık altında toplayabiliriz:
- Yanlış yağ kullanımı,
- Yağ contalarının ve keçelerin bozulması,
- Gereğinden fazla yağ kullanılması.
Vites kutusu ve diferansiyel için kullanılması gereken dişli yağ kalınlığı 75 ile 95 numara arasında değişir. Bu numaraların dışında kullanılan yağlar sızıntı yapabilir. Keçe ya da contalarda bir bozukluk olduğundan kaçak varsa, contaların ve keçelerin değiştirilmesi sorunun giderilmesi için yeterli olacaktır. Eğer gereğinden fazla yağ varsa, arızanın giderilmesi için seviye ayarlaması yapmak gerekir. Bu sayede arıza giderilmiş olacaktır.
Diferansiyelden Gelen Rahatsız Edici Sesler
Diferansiyelden gelen sesler uğultu, sürtünme ya da vuruntu şeklinde olabilir. Vuruntu sesi geliyorsa bu durum ayna ve mahruti boşluklarının arasında fazla mesafe olduğu anlamına gelir. Dişliler bu durumda aşınacaktır. Kontrol yapılması için sülyen boya kullanılır ve iz kontrolü tamamlanmış olur. Boşluk mesafesinin ayarlanması problemi çözer. Eğer uzun süre bu şekilde problemi çözmeden arabayı kullanmaya devam ederseniz, dişliler tamamen kırılarak kullanılmaz hale gelebilir.
Sürtünme sesi geliyorsa, sesin kaynağı çoğu zaman diferansiyel rulmanlarıdır. Bu durumda rulmanların değiştirilmesi ve yerine yenilerinin takılması gerekir. Bu sayede problem çözülecektir. Son olarak uğultu sesinde ise, dişlilerin katalog değerine göre ayarlanması gerekir.